آجیل، فواید و مضرات

آجیل، فواید و مضرات

مواد تشکیل‌دهنده آجیل منبع سرشاری از پروتئین، مواد معدنی و ویتامین‌های آنتی اکسیدان به شمار می‌آیند. مغزها در هرم غذایی در گروه گوشت‌ها قرار می‌گیرند و پروتئین، آهن، روی، کلسیم، پتاسیم و بسیاری از دیگر مواد معدنی ارزشمند را در خود جای داده اند.

انواع مختلف ترکیبات آجیل وجود دارند که از جملعه آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 
‪ (۱‬آجیل شور: این نوع آجیل تشکیل شده از پسته، تخمه کدو، تخمه ژاپنی، مغز بادام، مغز فندق و بادام هندی. بعضی‌ها بادام منقا را هم به این جمع اضافه می‌کنند. متاسفانه این نوع آجیل، رایج‌ترین و پرطرفدارترین نوع آجیل در ایام نوروز است.

‪ (۲‬آجیل شیرین: شامل مغز گردو، کشمش، توت خشک، مغز فندق، مغز پسته، مغز بادام و بادام هندی. اگرچه از این نوع آجیل کمتر از بقیه آجیل‌ها در ایام نوروز استقبال می‌شود اما حضور مغز گردو در این ترکیب یک مزیت بسیار بزرگ محسوب می‌شود.

‪ (۳‬آجیل چهار مغز: این آجیل از مغز بادام، مغز پسته، مغز فندق و بادام هندی تشکیل شده است.

‪ (۴‬آجیل مشکل گشا: بعضی‌ها معتقدند که حضور آجیل مشکل گشا، حتی در حجم کم ، در کنار ظرف اصلی آجیل یا روی سفره هفت سین، برای صاحبخانه خوش یمن خواهد بود و به همین خاطر، کمی هم از این نوع آجیل تهیه می‌کنند. آجیل مشکل گشا عبارت است از ترکیب مغز فندق، مغز پسته، مغز بادام، توت خشک، کشمش، نخودچی و نقل.

‪ (۵‬سلیقه شخصی: همه ما برای خرید آجیل نوروزی یک گزینه دیگر را هم پیش روی خود داریم و آن هم سبک شخصی خودمان است؟ به این معنی که ما می‌توانیم از هر کدام از اقلام آجیل به میزان دلخواه و به سلیقه شخصی خودمان خرید کنیم و آنها را با هم ترکیب کنیم. در بین اقلام مختلف آجیل، معمولا مشتریان بیشترین استقبال را از پسته به عمل می‌آورند و بعد از آن به ترتیب انواع تخمه، بادام، بادام هندی و مغز فندق مورد توجه قرار می‌گیرد.

‪ (۶‬آجیل‌های وارداتی: این روزها در آجیل فروشی‌ها و فروشگاه‌های عرضه کننده خشکبار، آجیل‌های هندی، تایلندی و ژاپنی هم پیدا می‌شود که به خاطر تنوع رنگی و طعم تندشان مشتریانی هم برای خودشان دست و پا کرده اند. در این نوع آجیل‌ها انواع رشته، ذرت، نخود و باقلا هم پیدا می‌شود. البته بعید به نظر می‌رسد که کسی بخواهد میز پذیرایی عید خود را با آجیل‌های رنگی شرق آسیا تزیین کند.

**دلیلی برای دوست داشتن آجیل: 
‪ (۱‬آجیل چرب است اما چربی موجود در انواع آجیل از نوع اشباع نشده است که کلسترول خون را پایین می‌آورد و خطر بیماری‌های قلبی و عروقی را کم می کند. اغلب مغزهای موجود در آجیل شامل ‪ ۹۰‬درصد اسیدهای چرب اشباع نشده هستند.

‪ (۲‬آجیل منبع پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف است. ویتامین‌ای (‪E‬ ) و پروتئین آرجینی موجود در آجیل به حفظ سلامت رگ‌های خونی، کاهش فشار خون و پیشگیری از حملات قلبی کمک می‌کند. خوردن غذاهای حاوی ویتامین ای، از جمله آجیل، باعث کم شدن خطر ابتلا به سرطان می‌شود. آنتی اکسیدان‌های موجود در این ماده غذایی از اکسید شدن و تخریب سلول‌ها و بروز بیماری هایی مانند دیابت هم جلوگیری می‌کند.

‪ (۳‬آجیل سرشار از فیبر است. فیبرهای غذایی، هم به تسهیل اجابت مزاج کمک می کنند و هم نوعی احساس سیری در شخص ایجاد می‌کنند و به این ترتیب مانع پرخوری می‌شوند. فیبرهای غذایی در پیشگیری از بدخیمی‌های روده بزرگ هم بسیار مفیدند.

‪ (۴‬ثابت شده که مغزهای گردو، فندق، بادام، پسته، بادام زمینی و انواع تخمه، دستگاه دفاعی بدن را در مقابله با عوامل خارجی تقویت می‌کند.

‪ (۵‬مغزها علاوه بر کاهش کلسترول خون و کاهش میزان ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی، در پیشگیری از پوکی استخوان و بیماریهای دوران پیری نیز تاثیر به سزایی دارند.

**دلایلی برای فرار از آجیل 
‪ (۱‬آجیل‌ها پرکالری هستند و هر گرم آنها ‪ ۵‬کالری انرژی غذایی تولید می کند. از نظر ارزش تغذیه ای، یک نعلبکی آجیل دارای تقریبا ‪ ۶۰۰‬کالری انرژی غذایی است که این مقدار معادل دو بشقاب برنج است.

کارشناسان تغذیه توصیه می‌کنند در طی نوروز، برنامه غذایی مثل سایر اوقات تنظیم شود و مصرف آجیل و مغزها به عنوان میان وعده و در حد متعادل باشد.

‪ (۲‬وجود چربی‌های متراکم در انواع آجیل در افزایش وزن و بروز چاقی موثر است. مصرف زیاد آجیل باعث جمع شدن انرژی و چربی بیش از حد مورد نیاز در بافت‌های بدن می‌شود و افزایش وزن را در پی دارد. برای جبران ضررهای ناشی از مصرف آجیل، حجم مواد غذایی را در هر وعده اصلی، بخصوص شام، کم کنید و به اندازه کافی تحرک بدنی و ورزش داشته باشید.

‪ (۳‬معمولا در تهیه انواع آجیل‌ها از مقادیری زیادی نمک استفاده می‌شود.

بنابراین مصرف بی‌رویه آجیل، مخصوصا اگر میزان نمک آن بیش از حد متعارف باشد، ممکن است عوارضی را به خصوص برای بیماران قلبی عروقی، افراد مبتلا به فشار خون، و بیماران کلیوی به همراه داشته باشد.

‪ (۴‬آجیل اگر به اندازه و به عنوان منبع تامین‌کننده بخشی از انرژی غذایی روزانه مان مصرف شود، مفید است. اما بیماران مبتلا به فشار خون بالا باید حسابی مواظب باشند چون تحقیقات نشان داده که مصرف آجیل‌های شور می‌تواند در افراد مبتلا به فشار خون بالا، منجر به شوک ناگهانی و ایست قلبی شود.

بر اساس یکی از پژوهش‌های انجام شده در کشور انگلستان بر روی ‪ ۱۲۰‬فرد مبتلا به فشار خون که دچار ایست قلبی خفیف شده بودند و مقایسه آنها با ‪۱۲۰‬ فرد مبتلا به فشار خون که ایست قلبی را تجربه نکرده بودند، مشخص شد که مصرف آجیل‌های نمکی یکی از عوامل اصلی در بروز ایست قلبی در این بیماران بوده است. پس بهتر است که افراد دچار فشار خون بالا، در صورت تمایل به مصرف آجیل، تا حد ممکن از آجیل‌های خام استفاده کنند و دور آجیل‌های بوداده و نمکی را یک خط قرمز پررنگ بکشند.

‪ (۵‬بعضی از اقلام آجیل، به خصوص آجیل‌های شیرین، دارای چسبندگی زیادی هستند و خیلی راحت به دندان‌ها می‌چسبند و تا ساعت‌ها در حفره دهانی باقی می‌مانند. یادتان باشد که حتما در فاصله کوتاهی بعد از خوردن چنین موادی دندان‌های خود را مسواک بزنید تا از فساد آنها جلوگیری شود.

‪ (۶‬بعضی از ترکیبات موجود در آجیل، مانند بادام زمینی، برای بعضی افراد به شکل آلرژن عمل می‌کند. آلرژن یعنی ماده‌ای که می‌تواند برای شخص حساس، ایجاد حساسیت و آلرژی بکند. افرادی که به بادام زمینی یا به دیگر اقلام موجود در آجیل حساسیت داشته باشند، با مصرف آن دچار واکنش‌های حساسیتی می شوند که این واکنش‌ها در بعضی از موارد می‌تواند بسیار شدید و حتی کشنده باشد. به همین خاطر توصیه می‌شود که این دسته از اشخاص از خوردن آجیل یا آن اقلام خاص چشم پوشی کنند. افراد مبتلا به آسم هم باید از خوردن آجیل و خشکبار به طور کلی پرهیز کنند. به عبارت دیگر، این بیماران منع استفاده از خشکبار و آجیل دارند.

‪ (۷‬بیماران مبتلا به دیابت نیز باید میزان تقریبی انرژی و کربوهیدرات آجیل مصرفی روزانه خود را محاسبه کنند و آن را از کل کالری و کربوهیدرات دریافتی روزانه خود کم کنند.

‪ (۸‬بهتر است سالمندان از آجیل‌های تا حد ممکن کم رنگ استفاده کنند.

**نگهداری از آجیل 
آجیل و خشکبار معمولا در ماه مرداد و شهریور به عمل می‌آید. آن را خام نگه می‌دارند و اگر هوا گرم باشد برای نگهداری آن حتما به سردخانه نیاز است.

خشکبار خام را به تدریج بین عرضه‌کنندگان پخش می‌کنند و آنها نیز آن را با توجه به میزان فروش و استقبال مشتری کم کم بو می‌دهند و به فروش می رسانند. اگرچه آجیل خام را می‌شود تا یکی، دو سال در شرایط سردخانه ای نگه داری کرد، اما آجیل بوداده را بهتر است ظرف چند هفته مصرف کنید. گرما و رطوبت احتمال رشد قارچ را افزایش می‌دهد و می‌تواند باعث فاسد شدن آجیل شود. به همین دلیل است که شرایط نگه داری آجیل‌ها اهمیت زیادی پیدا می کند.

اگر آجیل نوروزی تان زیاد آمد و خواستید آن را برای استفاده‌های بعدی کنار بگذارید، سعی کنید آجیل را با پوست درون ظرف‌های دربسته قرار بدهید.

البته در این حالت هم نمی‌توانید آجیل را بیشتر از ‪ ۶‬ماه داخل یخچال نگه داری کنید. اما در همین شکل می‌توانید آنها را برای ‪ ۱‬سال و در فریزر منزل نگه داری کنید. به خاطر داشته باشید که اگر آنها را از پوست شان جدا کنید، چیزی بیشتر از دو هفته تازه نمی‌مانند البته به شرطی که آنها را در یک محل خشک و خنک قرار داده باشید.