توانمند سازی کودکان و مهارت های زندگی

توانمند سازی کودک ..

در مجموعه  اخیر به روش‌های  توانمندسازی - کودک در وقت‌هایی که تحت نظارت ما نیستند می پردازیم.

پیشنهاد می‌کنیم پس از مطالعه کامل و دقیق متن چند نکته ضروری زیر را دوباره مرور کنید و از همین امروز تمرین‌شان را با فرزندتان شروع کنید و به والدین و مربیان مدارس نیز آموزش دهید:

 

۱) برای بدن یک حریم خصوصی تعریف کنید! تمرین با کودک برای شناسایی افراد دایره امن کودک

۲) مراقب رشوه باشید: تمرین با کودک بر سر جایگاه و مناسبت هدیه‌ها

۳) چه چیزی در قول و قرار وجود دارد؟ تمرین با کودک بر سر مفهوم رازها

 ۴) افراد مسئول: تمرین با کودک بر سر مواردی که در صحبت با افراد مسئول یا دوستان بزرگتر (معلم، راننده، و...) باید به والدین اطلاع دهد

۵) یک عبارت رمز درست کنید: تمرین با کودک بر سر روشی برای هشدار موارد خطر به والدین

۶)ارتباط قلدرمآبانه یا تحکم و زورگویی: تمرین با کودک بر سر شناسایی و برخورد با قلدری 

۷) به فرزندانتان بیاموزید که چطور با غریبه‌ها صحبت کنند: تمرین با کودک بر سر مهارت‌های اجتماعی

** توانمند سازی کودک ...(۱)

ما در همه وقت و همه جا نمی توانیم کنار فرزندمان باشیم و از آنها محافظت کنیم اما می‌توانیم مهارت‌هایی را به آنها آموزش دهیم که بدانیم آنها توانایی مراقبت از خود را به دست می‌آورند‌.

در این مجموعه، به آموزش تعدادی از این مهارت‌ها می‌پردازیم

 

 مشخص کردن دایره ی امن :

اگرچه فرضمان بر این است که چنانچه فرزندانمان نیاز به کمک داشته باشند، اول به سراغ ما می آیند.

 اما باید بپذیریم که علی‌رغم وابستگی و ارتباط عمیق ما، آنها ممکن است برای درمیان گذاشتن مشکلشان با ما تردید کنند.

با فرزندانتان صحبت کنید و باهم،  گروهی از افراد معتمد بزرگسال (مثلا ۳ تا ۵ نفر) را انتخاب کنید که چنانچه شخصی «قوانین مربوط به اندام خصوصی»* را زیر پا گذاشت و حریم فرزندتان را نقض کرد، او بداند که می‌تواند و باید مساله را با افراد این گروه در میان بگذارد.

 توجه داشته باشید که اعضای این گروه نباید الزاما از خانواده انتخاب شوند.

 معلم‌های مدرسه، معلم مهدکودک، دکتر و پرستار اطفال، همگی ملزم به اطلاع رسانی هر گونه

سو استفاده (حتی شک به سو استفاده) هستند.

 

بعد از نهایی سازی « دایرۀ امن»، افراد عضو گروه را در جریان بگذارید و از آنها بخواهید تا در رابطه با مساله آزار جنسی کودکان و شیوه های کمک رسانی به آنان مطالعه لازم را داشته باشند.

 

یا از آنها بپرسید که چه آموزشهایی را در مورد مقابله با کودک آزاری جنسی گذرانده‌اند

البته جای شکی نیست که والدین باید در خط مقدم آمادگی دفاع از فرزندانشان باشند و اعتماد سازی باید ابتدا از والدین آغاز شود، اما بهترین حالت این است که تمامی آدمهای مهم زندگی کودک، آموزش لازم را دیده و آماده باشند که از کودک محافظت کنند.

 

قوانین مربوط به اندام خصوصی:

 

۱. هیچ کسی نباید اندام خصوصی تو را ببیند یا دست بزند

۲.تو نباید اندام خصوصی هیچ کس را ببینی یا لمس کنی ..

 

 

**  توانمند سازی کودک ....(۲)

 

مراقب رشوه باشید ( بچه‌های ۶ سال به بالا)

 

 

سوء استفاده کنندگان معمولا از اسباب بازی 🏓 و شکلات🍬 برای تطمیع کودکان خردسال استفاده میکنند، در حالی که در مورد کودکان بزرگسال این مساله به مراتب پیچیده‌تر میشود.

 

 به فرزندانتان آموزش دهید تا نسبت به هدایای بدون مناسبت 🎁 افراد مشکوک باشند (وقتی که تولد یا مناسبت خاصی در کار نیست).

کودک‌آزار ممکن است هدیه، پول، گردش با ماشین، اجازه دادن برای بازی با اسباب بازی «باحال» و یا نشان دادن یا بازی کردن با حیوان خانگی،… را به کودک پیشنهاد کند.

به فرزندانتان بیاموزید که اگر چنین پیشنهادهایی دریافت کردند، «نه» بگویند و شما را در جریان بگذارند.

برای کودکان بزرگتر، ممکن است حق‌السکوت با تهدید چند برابر شود، مانند مشروبات الکلی و یا مواد مخدر.

در این صورت کودک از اینکه بگوید مورد سوءاستفاده قرار گرفته واهمه دارد، زیرا میترسد برای کاری که نباید انجام میداد(مصرف الکل یا مادۀ مخدر)، توی دردسر بیفتد.

بگذارید فرزندانتان بدانند که با این ترفند حقه و کلک آشنا هستید و حتی اگر از این میترسند که عصبانی شوید،

 

بیش از هر چیزی به امنیتشان اهمیت میدهید و اینکه شما بیش از هر کس دیگری که ممکن است آنها را مورد آزار و یا تهدید قرارد داده باشد، دوست دارید.

 

** توانمند سازی کودک ...(۳)

 

چه چیزی در قول و قرار وجود دارد ؟

اغلب سوء استفاده کنندگان از «مفهوم رازها» استفاده میکنند تا کودکان را از درمیان گذاشتن موضوع باز بدارند.

 «قول گرفتنها» راهی است که باعث میشود کودک در ماجرای سوءاستفاده، احساس مجرم بودن نماید.

کودک آزار ممکن است از قولها و پافشاری بر اهمیت حفظ این قولها برای اینکه کودک به آرامی تسلیم شود استفاده کند.

سپس ممکن است منجر به این شود که کودک آزار بگوید که آنچه را که گفته‌ام انجام میدهم و یا اینکه قول میدهد که آزاری به بقیه خواهر و برادرها نرساند به شرطی که بتواند به آزار خود ادامه دهد.

کودکان باید بدانند که هر قولی که قوانین ایمنی حریم بدن را نقض کند، قولی است که باید شکسته شود.

 حتی اگر یکی از دوستان فرزندتان با او در مورد این که به حریمش تجاوز شده و از فرزند شما میخواهد که قول بدهد که به کسی نمیگوید.

 فرزند شما باید بداند که کار درست این است که راجع به این مساله با یک بزرگ تر صحبت کند...

 (مثلا یک معلم، چون معلم ها قانونا موظف هستند گزارش بدهند) و کمک بخواهد

 

** توانمند سازی کودک ۴....!

 

افراد مسئول (۶ سال به بالا)....

 

زمانی خواهد رسید که شما فرزندتان را با کسی که از او بزرگتر است و نقشی در زندگی فرزندتان دارد تنها بگذارید (مربی، معلم، پرستار بچه موقت…).

مطمئنا که شناختن این افراد آسان نیست،

چرا که شما ممکن است هر بار تنها چند دقیقه با آنها معاشرت داشته باشید و به احتمال زیاد فرزندانتان آنها را خیلی بهتر از شما میشناسند. مخصوصا اگر آن فرد یک نوجوان یا جوان باشد.

کودکان معمولا به سادگی جذب این افراد می شوند، چرا که آنها بزرگترند اما مثل والدینشان «کسل کننده» نیستند.

کودکان ممکن است برای جلب توجه این افراد تلاش کنند و از توجه آنها لذت ببرند.

این وضعیت به متخاصم فرصتی میدهد که کودک را از دیدرس والدین دور کند و رابطه‌ای با کودک بسازد که والدین هیچ چیز و یا بسیار کم از آن خواهند دانست.

در قالب توانمندسازی و تقویت تعاملاتتان با فرزندانتان، از آنها سوالاتی در رابطه با وقتی که با این افراد بخصوص گذرانده‌اند بپرسید.

 سعی کنید بدانید که فرزندتان راجع به این افراد چطور فکر میکند و چه چیزی از آنها یاد میگیرد.

از فرزندانتان بخواهید که اگر مباحث زیر توسط این افراد مطرح شد، حتما با شما در میان بگذارند:

تماس فیزیکی خارج از عرف (با فرزند شما یا کودکان دیگر )

 

❎صحبت کردن راجع به مباحث نامناسب (رابطۀ جنسی، نوشیدنی الکلی، و مواد مخدر)

❎تلاش برای برقراری مکالمه از طریق پیام کوتاه، تماس تلفنی، و ایمیل

❎تلاش برای گذراندن وقت با فرزند شما خارج از چارچوب شغلی

❎تطمیع کودک و انتقال او به جایی ناآشنا، یا جدا کردن کودک از باقی جمع

 

بگذارید کودکان بدانند که گاهی، بعضی افراد سعی می کنند که «باحال» و «دوست داشتنی» به نظر بیایند تا بچه ها را به کارهایی که نادرست است وادار کنند.

اگر فرزندانتان درک کنند که شما آنقدر باهوش هستید که بدانید چنین آدمهایی در جامعه هستند، بیشتر درک خواهند کرد که این رفتار غلط است و شما آنها را باور دارید و کار درست این است که هر مساله‌ای را با شما در میان بگذارند.

 

 اما بسیار اهمیت دارد که :

با این اطلاعات بدبینی را در کودک  رواج ندهید .و از سیاه نمایی بپرهیزید...!!!

 به طوری که در ابتدای شروع صحبت می‌توان از اینکه کودک زمان‌های خوشی را با این فرد می گذراند و به او خوش می‌گذرد ابراز خوشحالی نمایید و درباره‌ی فعالیت‌هایی که با هم انجام می دهند با گشودگی از کودک سوال کنید و بعد از آن که زمینه  را فراهم کردید،

صحبت در مورد نکاتی را که باید در ارتباط با این افراد رعایت کنند را آغاز نمایید.

 

** توانمند سازی کودک ...(۵)

 

یک عبارت رمز درست کنید

یک کلمه یا عبارت رمز ساده بین خود و فرزندانتان انتخاب کنید تا هر وقت احساس ناراحتی و یا ناامنی کردند، اما شرایط اجازه صحبت در مورد این احساس را به آنها نداد، با شما ارتباط برقرار کنند.

مخصوصا زمانی که به مهمانیهای بزرگ خانوادگی میروید یا فرزندانتان شب را در منزل دوستان سپری می کند و… عبارت رمز آنها را قادر میسازد که بتوانند با شما در حضور دیگران ارتباط برقرار کنند و شما سریعا متوجه شوید که به کمکتان احتیاج دارند.

 فرزندتان هم میداند که با استفاده عبارت رمز شما به کمک او خواهید شتافت.

یک مثال برای عبارت رمز می تواند این باشد: «من عروسک محبوبم را می خواهم.»

این عبارت رمز میتواند هر چیزی باشد که برای شما و فرزندانتان مناسب است. در نظر داشته باشید که برای هیچ کس آسان نیست که در جلوی جمع ابراز ناراحتی از اتفاقی ناخوشایند کند.

 هدف ما به عنوان والدین و بزرگسال این است که به فرزندانمان بفهمانیم که درک میکنیم که اعضای فامیل و دوستان همیشه قابل اعتماد نیستند و چنانچه فرزندانمان به کمک احتیاج دارند، به راحتی میتوانند با ما ارتباط برقرار کنند.

 

** توانمند سازی کودک ...(۶)

 

ارتباط قلدر مآبانه یا تحکم و زورگویی (۷ سال به بالا)

شناخت پدیده قلدری:

قلدری و آزار جنسی که در نوجوانان مشاهده می‌‌شود، بسیار شبیه به هم است:

 

✔ نگرشی مثبت به خشونت

✔ نیاز به کنترل کردن دیگران، محبوب بودن و رییس بودن

✔ رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی و خشونت‌آمیز

✔ نداشتن حس همدردی با کسانی که هدف حمله قلدرها هستند (یا بچه‌هایی که کمتر محبوب‌اند)

 

بچه‌هایی که زورگویی و آزار جنسی قرار گرفته‌اند نیز خصوصیات مشابهی دارند:

✔ عتماد به نفس کم، افسردگی، اختلالات خوردن

✔ بد خلقی، ترک تحصیل، اضطراب

✔ تمارض، خوابیدن بیش از اندازه

✔ تغییر در لباس پوشیدن و ظاهر

 

قلدرها معمولا سراغ بچه‌هایی می‌روند که کمتر محبوب هستند، یا اعتماد به نفس کمی دارند، و یا بچه‌های کوچکتر از خودشان.

 بچه‌های با اعتماد به نفس کم، احتمالا بیشتر در معرض خطر سوءاستفاده هستند. چرا که می‌خواهند مورد قبول جمع واقع شوند و ممکن است برای رسیدن به این منظور امنیت خودشان را به خطر بیاندازند.

زمانی که بچه‌ها توسط یکی از هم‌ترازهای خودشان مورد آزار جنسی قرار می‌گیرند، معمولا در مدرسه فریب خورده، خجالت زده و مورد تمسخر واقع شده‌اند.

در عین حال تعداد زیادی از بچه‌ها هستند که شاهد این گونه اتفاق‌ها بوده‌اند، این بچه‌ها رفتار قلدرها را تایید نمی‌کنند اما نمی‌دانند که اقدام درست در این شرایط چیست. یا این که از ترس عواقب گزارش دادن اتفاق، قدمی در این راستا بر نمی‌دارند.

 

** توانمند سازی کودک ...(۷)

🔶«با غریبه‌ها صحبت نکن! »

این جمله برای بسیاری از والدین در بسیاری از نسل‌ها به صورت یک قانون بوده اما بعضی وقت‌ها ایده خوبی است که کودکان زمانی که گم شدند با غریبه‌ها صحبت کنند و از آنها کمک بخواهند.

پس به جای گذاشتن این قانون که با غریبه‌ها صحبت نکن، بهتر است به کودکان یاد بدهید که چه زمانی مناسب است که با غریبه‌ها صحبت کنند و چه زمانی مناسب نیست.

 

🔷زمان‌هایی که فرزندتان با شما بیرون است ایرادی ندارد که به او اجازه دهید به غریبه‌ها سلام کند و یا با آنها صحبت کند، زیرا شما مواظب شرایط هستید و از او محافظت خواهید کرد.

ولی اگر فرزندتان تنها است وغریبه ای به طرف او آمد و اسباب‌بازی یا خوراکی به او تعارف کرد یا از او خواست در پیدا کردن حیوان خانگی‌اش به او کمک کند، کودک باید از او فاصله بگیرد و با صدای بسیار بلند « نه » بگوید و فورا از آن محیط دور شود و به پدر و مادر یا بزرگترهای مورد اعتمادش ( مثل معلم) بگوید که چه اتفاقی افتاده است.

🔶به دلیل اینکه بسیاری از کودک‌آزاران جنسی ظاهری عادی دارند و برخورد صمیمانه‌ای با کودکان دارند بهتر است به جای قضاوت یک فرد با توجه به ظاهرش به کودکان یاد دهید تا دیگران را از روی رفتار و اعمالشان قضاوت کنند و همین طور بسیار اهمیت دارد تا کودکان را تشویق کنید تا به غریزه خود اعتماد کنند.

به آنها آموزش دهید که اگر کسی در آنها احساس نامناسبی ایجاد کرد یا احساس خوبی نکردند- حتی اگر نمی‌توانند این حس را توصیف کنند، باید فورا آنجا را ترک کنند.

پس زمانی که کودکان تنها هستند یا گم شده‌اند و نیاز دارند که برای کمک به غریبه رجوع کنند باید ابتدا سعی کنند که فردی با لباس رسمی مانند پلیس پیدا کنند ولی اگر پیدا نکردند باید دنبال پدربزرگ‌ها و مادر‌بزرگ‌ها ( افراد سالمند)، خانم‌ها یا افرادی که بچه همراه خود دارند و به نظر می‌رسد که می‌توانند کمک کنند بگردند.

 

در مجموعه  اخیر به روش‌های  توانمندسازی - کودک در وقت‌هایی که تحت نظارت ما نیستند می پردازیم.

پیشنهاد می‌کنیم پس از مطالعه کامل و دقیق متن چند نکته ضروری زیر را دوباره مرور کنید و از همین امروز تمرین‌شان را با فرزندتان شروع کنید و به والدین و مربیان مدارس نیز آموزش دهید:

 

۱) برای بدن یک حریم خصوصی تعریف کنید! تمرین با کودک برای شناسایی افراد دایره امن کودک

۲) مراقب رشوه باشید: تمرین با کودک بر سر جایگاه و مناسبت هدیه‌ها

۳) چه چیزی در قول و قرار وجود دارد؟ تمرین با کودک بر سر مفهوم رازها

 ۴) افراد مسئول: تمرین با کودک بر سر مواردی که در صحبت با افراد مسئول یا دوستان بزرگتر (معلم، راننده، و...) باید به والدین اطلاع دهد

۵) یک عبارت رمز درست کنید: تمرین با کودک بر سر روشی برای هشدار موارد خطر به والدین

۶)ارتباط قلدرمآبانه یا تحکم و زورگویی: تمرین با کودک بر سر شناسایی و برخورد با قلدری 

۷) به فرزندانتان بیاموزید که چطور با غریبه‌ها صحبت کنند: تمرین با کودک بر سر مهارت‌های اجتماعی